De Veluwe:

Doornspijkse Heide en het Harderbroek

vrijdag 14 augustus 2015

voorbereid door Leo, m.m.v. Evert

                                               1 Doornspijkse Heide

Deze heide maakt deel uit van het Artillerie Schietkamp Oldebroek. Met een oppervlake van 4500 ha. het grootste militaire oefenterrein van ons land.

Het gebied wordt doorsneden door de Eperweg die van Elburg naar Epe loopt over de Woldberg, met 60m. boven  NAP het hoogste punt van de noordelijke uitloper van de Apeldoornse stuwwal.

Ten ZW van de Eperweg ligt de Doornspijkse Heide. Vanaf dit gebied wordt tijdens oefeningen met scherp geschoten over de openbare weg heen naar de NO van de weg gelegen Oldebroekse Heide, het doelengebied. Het hele terrein is voor het publiek afgesloten. Alleen de Doornspijkse Heide kan onder leiding bezocht worden. Wegens explosiegevaar van de afgeschoten munitie is het doelengebied ten allen tijde verboden te betreden.

Het grootste deel van het gebied bestaat uit een aaneengesloten heide van 1500 ha. Bijzonder zijn de goed ontwilkkelde jeneverbesstruwelen, waar – uniek voor ons land- natuurlijke verjonging plaats vindt. Het gebied is door zijn rust  en ontoegankelijkheid een toevluchtsoord voor bijzondere insecten en vogels.

Ik noem oa. Gentiaanblauwtje, zadelsprinkhaan, kleine wrattenbijter (soort sprinkhaan), heivlinder en tal van graafwespen en solitaire bijen.

Vogels: Boomvalk, draaihals, nachtzwaluw en een van de grootste populaties van de Grauwe klauwier.

Grauwe klauwier

Ook reptielen zoals adder en zandhagedis komen hier veel voor.

Voor mossen liefhebbers is dit een eldorado.

De talrijke edelherten en wilde zwijnen in het gebied hebben zich buitengewoon goed aangepast aan de verstoringen tijdens de oefeningen.

Tijdens de rondleiding zal Brand Timmer veel aandacht aan het beheer van een van de mooiste heideterreinen van ons land besteden.

Verdere informatie is te vinden in het boek “Missie Natuur” auteur Niels Gilissen dat enige tijd geleden bij de KNNV-uitgeverij is verschenen (zie vooral blz. 174/175)

                                                  2 Het Harderbos

 In de ZW hoek van Oostelijk Flevoland ligt het 648 ha. grote Harderbos. Samen met de Kievitslanden ( 381 ha.) en het Harderbroek ( 448 ha) vormt het een aaneengesloten natuurgebied dat sinds 1997 door Natuurmonumenten wordt beheerd.

In dit jonge polderbos, geplant in de zestiger jaren van de vorige eeuw, wordt het beheer afgestemd op een zo rijk mogelijk afgewisseld loofbos. De omvorming van de saaie, aaneengesloten populierenbeplanting uit de begintijd is nog in volle gang. Open plekken poelen, moerasjes en bloemrijke graslanden zijn ontwikkeld. Sommige delen van dit bos zijn van nature ontkiemd in de moddervlakte van de droogvallende polder. Hier vind je een wilde groei van diverse soorten wilgen, berken, ratelpopulieren vlier en zo meer. Als we i.v.m. de tijd de hut aan de Karekietweg gaan bezoeken, wandelen we door zo'n oerwoudachtig gebied met overal dikke en dunne bomen en struiken, veel dood hout zowel liggend als nog overeind staand. Sommige wilgen en populieren zijn zo omvangrijk dat je je moeilijk kunt voorstellen dat hier nog 60 jaar geleden het water van het IJsselmeer golfde. De vruchtbare kleigrond heeft voor een spectaculaire groeikracht

gezorgd. Ook de ondergroei is rijk. Vooralsnog overheersen hier de brandnetels, wilgenroosjes en andere planten van voedselrijke grond, maar er zijn al tekenen dat er meer variatie op komst is.

Met name de varens en allerlei bijzondere, zelfs in Europese context uiterst zeldzame, paddenstoelen en mossen hebben hun weg naar dit gebied gevonden.

Nu in de zomer valt de vogelwereld stil, maar in het voorjaar hoor je hier overal spechten, wielewalen, en allerlei zangers waaronder de nachtegaal. Ook bevers hebben dit gebied ontdekt en hebben hier een bloeiende en groeiende populatie.

                                                   3 Het Harderbroek

Dit gebied met rietvelden, ondiepe meren en plukjes “oerbos” ligt in de uiterste ZW-hoek van Oostelijk Flevoland. Het gebied is sinds het droogvallen van de polder in 1958 met rust gelaten en heeft zich spontaan ontwikkeld tot een gevarieerd natuurgebied met orchideeënrijke graslanden, reusachtige wilgen en moeras met veel riet. In deze tijd van het jaar komen er lepelaars fourageren, ruien de eenden en ganzen, wemelt het van de zwaluwen, jagen er kiekendieven en boomvalken en is er grote kans op de ontmoeting met een visarend. Deze indrukwekkende roofvogel verschijnt elk jaar in de loop van augustus en blijft hier soms wekenlang pleisteren en zich te goed doen aan een rijkelijk aanbod van vis.

Via een slingerend pad lopen wij vanaf de parkeerplaats eerst door een stukje bos en dan door het drassige open veld naar de observatiehut. Deze hut die uitkijkt over een grote rietomzoomde plas is een monument van landschapsarchtectuur. Door de kunstenaar Krijn Giezen is deze hut in zijn geheel van natuurlijke materialen opgebouwd. Een paar jaar geleden is de hut weer helemaal gerestaureerd en vrij toegankelijk gemaakt.

Als we door het open gebied lopen moeten we zeker letten op het geluid van de baardmannetjes,

Tsjienk, tsjienk. Deze rietbewoners komen hier talrijk voor, maar laten zich niet zo makkelijk zien.

de oude ontvangsthut van Krijn Giezen,

niet de observatiehut

   Het diner

Het restaurant De Graaf van Gelre heeft het volgende menu voor ons uitgezocht.

Hierbij is de keuze tussen vegetarisch, vlees of vis mogelijk

                  Voorgerecht: Rundercarpaccio  of                          all-in prijs inclusief twee keer

                                        Rondje vismarkt of                            een drankje (huiswijnen, pils, fris)

                                        Bospaddenstoelengratiné                                 € 30,00

                   Hoofdgerecht : Ierse Biefstuk of               bijlagen frites, kruidige partjes aardappel

                                            Zeebaars of                                    mayonaise

                                            Tarte Tatin

                     Nagerecht : Grand dessert ( een soort proeverij)

Programma

10:00 u.     Presentatie over het natuurbeheer van het Artillerie Schietkamp ASK Oldebroek

                  door Brand Timmer natuurbeheerder van het ministerie van Defensie.

                  Na afloop van de presentatie carpoolen naar het excursie gebied Doornspijkse Heide.

                  (nog geen km rijden)

± 13:00 u.  Einde excursie, terug naar het restaurant.

                 Al naar gelang van het weer, een lunch te velde of in de auto.

13:30 u.    (of eerder bij goed weer) Vertrek naar het natuurreservaat Harderbroek in Zuidelijk Flevoland.

                 Bij goed weer bezoeken we een kijkhut in het Harderbos.

14:30 u.     Aankomst bij het Harderbroek

16:30 u.   Einde excursie, vertrek naar Harderwijk

17:00 u.    Aperatief en diner in Grand Café Restaurant “De Graaf van Gelre”

                 adres: Markt 14, 3841 CE Harderwijk  (tel: 0341 428

± 20:00 u. Einde diner.

Routebeschrijvingen

                 naar Autogrill 't Harde, Eperweg 94 8084 HK 't Harde, vanaf 9.30 uur koffie met koek

met OV    3 minuten lopen vanaf station 't Harde (sprinter Amersfoort/Zwolle)

                 looprichting onder de A 28 door en dan zie je het restaurant meteen aan de

                linkerkant van de Eperweg liggen.

met de auto

                vanuit Amersfoort/Harderwijk, A28 R Zwolle volgen, bij afslag 16,

                R. 't Harde vanuit Zwolle, A28 R Amersfoort volgen, bij afslag 16 , R 't Harde

vanaf restaurant 't Harde naar Harderbroek (eventueel met onderbreking bij de kijkhut in het Harderbos) 

                Neem de Eperweg vanaf het restaurant in de R. Elburg. Vandaar R. Dronten.

                Over de brug naar de polder meteen RA de N 306 R Walibi.

                Deze weg ± 13 km.vervolgen

                (na een paar km gaat die over de dijk van het Veluwemeer)  

                tot een wegwijzer met RA Lelystad-Almere

                (indien naar kijkhut ) Hier RA – Karekietweg tot 1e pad rechts met rood-witte

                slagboom hier parkeren kan ook nog aan de andere kant van de Karekietweg.

                Looppad R – 5 m. voorbij de slagboom dan witte pijltjes volgen via kronkelend schelpenpad

                naar de hut met uitzicht op een kleine plas.`Weer via vervolg van de wandelroute terug naar de auto's.)

                (Indien niet naar kijkhut) Bij genoemde wegwijzer niet RA maar RD

              Bij eerste rotonde RD

                Bij tweede rotonde niet RA naar Lelystad maar even RD en dan meteen RA een

                smalle weg nemen met een verbodsbord voor auto's UITGEZONDERD

                bestemmings en landbouwverkeer en BEZOEKERS HARDERBROEK.

                Deze weg komt uit op een parkeerplaats.

vanaf parkeerplaats Harderbroek naar Restaurant de Graaf van Gelre

                Rij terug naar de rotonde en neem hier R Harderwijk.

                Na passeren van het aquaduct doorrijden tot RA.  R. Amersfoort ( A 28).

                A 28 volgen tot afslag 12  “Harderwijk West”

                Vervolgens RA . R. Harderwijk. Bij kruising RD. Oranjelaan,

                spoorbaan kruisen RD Stationslaan gaat over in Smeepoortstraat.

                Vóór de oude stadspoort RA en hier parkeerplek zoeken.

                Te voet een paar honderd meter naar de Markt, nr. 14 restaurant De Graaf van Gelre.

Opgeven

                Opgave van de keuze graag uiterlijk 7 augustus i.v.m. de afspraak met de keuken     

                bij Leo van der Kooij (leovanderkooij@kpnmail.nl) of telefonisch, of  0345 515450,  of 06 47225204